مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
در محور کلات حدود ۲۵ واحد فعال تولید ایزوگام وجود دارد که در برخی از این واحدها تولید وانتشار گازهای سمی و بخار مشتقات از جمله گاز سمی co منواکسید کربن به محیط یکی از موارد آلایندگی آن ها به شمار می آید.
اگر چه در سال های اخیر و با پیگیری های به عمل آمده این گونه واحدها مجبوربه نصب سیستم کنترلی آلودگی هوا شده اند اما بنا به اعلام مسئولان محیط زیست استان در شش ماه نخست امسال ۵۶ نوبت بازدید و پایش شبانه توسط کارشناسان اداره کل محیط زیست انجام شده است و از میان این ۲۵ کارخانه ۲۰ واحد دارای مشکلات زیست محیطی شناخته شده اند ودلیل این آلایندگی خاموش کردن شبانه دستگاه های فیلتراسیون به دلیل بالابودن مصرف برق این دستگاه هاست. در سه سال اخیر ۲۵ پرونده قضایی برای واحدهای آلاینده تشکیل و تعداد ۱۰ دستور پلمب صادر شده است .با وجود این اقدامات مدتی قبل خبرهایی مبنی بر فعالیت این واحدها ی متخلف در این نقطه از شهر مشهد به دستمان رسید. به منظور بررسی وضعیت این واحدها و نحوه نظارت بر آن ها با مدیر کل محیط زیست استان تماس می گیریم تا به صورت سرزده به سراغ این واحدهای تولید ایزوگام برویم. تورج همتی ضمن اشاره به این نکته که برای انجام ماموریت کاری باید به تهران سفر کند ،هماهنگی های لازم برای حضور محمد عرفانی معاون نظارت وپایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی و صادق زمانی رئیس اداره نظارت و پایش محیط زیست استان را انجام می دهد تا به همراه آن ها به سراغ واحدهای متخلف ایزوگام برویم.
دستگاه فیلتراسیون خاموش است
ساعت از ۱۹ گذشته که وارد کوچه ای معروف به آسانسور سازی در جاده کلات نادری می شویم. جاده در تاریکی مطلق فرو رفته و به جز نور چراغ خودروهای ما که تنها خودروهای عبوری این جاده اند، هیچ روشنایی به چشم نمی خورد. بعد از طی مسافتی چراغ واحدها که در احاطه دود غلیظی قرار گرفته اند یکی پس از دیگری دیده می شود. هر چه به کارخانه های تولید ایزوگام نزدیک تر می شویم بوی شدید قیر و حجم دود سفید آزار دهنده تر می شود تا جایی که نفس کشیدن برایمان سخت می شود .این همان دود سمی است که چند سالی است محیط زیست استان از آلایندگی و سرطان زا بودن آن گلایه هایی را مطرح می کند اما تا امروز با وجود تشکیل پرونده های فراوان اقدام موثری برای رفع آن انجام نشده است. محمد عرفانی معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی می گوید : دلیل انتشار این حجم از آلایندگی در هوا این است که این کارخانه ها به بهانه های مختلف دستگاه های فیلتراسیون را در شب ها که دود ناشی از فعالیت شان کمتر رویت می شود خاموش می کنند و به محض این که متوجه حضور بازرسان در گشت های شبانه می شوند دستگاه را روشن و ادعا می کنند که دستگاه از ابتدا روشن بوده ، چند سال قبل متخلفان را به دادگاه معرفی کردیم ولی دادگاه بین ۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هر فرد متخلف را جریمه کرد .تا این که قاضی بهشتی جانشین معاون دادستان در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم و حفظ حقوق عامه دادسرای مرکز استان خراسان رضوی سه سال قبل به همراه بنده به این محل مراجعه کرد و از متخلفان التزام گرفت و در نتیجه اخذ همین التزام اتفاقات مثبتی رخ داد و شاهد وصل شدن سیستم فیلتراسیون بودیم اما روشن نکردن این دستگاه ها امروز به یکی از دردسرهای جدید محیط زیستی تبدیل شده است.
هنوز جرایم بازدارنده نیست
همان طور که در مسیر رسیدن به کارخانجات ایزوگام و رصد آلایندگی گسترده این کارخانجات هستیم ،محمد عرفانی ادامه می دهد : «افرادی که سیستم فیلتراسیون استاندارد ایجاد کرده باشند بعد از سه سال نه تنها تمام هزینه های راه اندازی این سیستم به آن ها بر می گردد بلکه می توانند به استحصال گازوئیل از این سیستم ها بپردازند و به سود خوبی دست پیدا کنند اما تعداد زیادی از این کارخانه ها به دلیل فصلی بودن فعالیت شان اقدام به راه اندازی فیلتراسیون نمی کنند و به رغم اقدامات موثر دستگاه قضایی ، اشکال دیگری وجود دارد که این افراد متخلف را وادار به روشن کردن دستگاه های فیلتراسیون نمی کند و آن این است که وقتی پرونده تنظیم می شود ، متاسفانه قاضی که برای این تخلف رای صادر می کند کمی با ملاحظه با این متخلفان رفتار می کند که همین موضوع باعث ادامه دار شدن این معضلات و بروز این تخلفات شده است.»
تخلفات ادامه دار با وجود تشکیل چند پرونده
به اولین کارخانه که می رسیم در می زنیم اما یک ربع طول می کشد تا نگهبان در را باز کند . صادق زمانی رئیس اداره نظارت و پایش محیط زیست استان به دوربین های نصب شده روی در بزرگ ورودی کارخانه اشاره می کند ومی گوید:«شگرد این کارخانجات همین است، همیشه بازرسان مارا پشت در منتظر نگه می دارند و دستگاه های فیلتراسیون را روشن می کنند و بعداز ورود ما ادعا می کنند دستگاه فعال بوده است .ما تا امروز تعداد زیادی پرونده برای این کارخانه ها تنظیم کرده ایم اما این کارخانه ها همچنان به تخلفات خود ادامه می دهند.» بالاخره یک نفر می آید و در را باز می کند. وارد که می شویم با تانکرهای غول پیکری روبه رو می شویم که اجزای سیستم فیلتراسیون را تشکیل می دهند ،بوی دود و قیر در هم پیچیده و ریه هایمان را به شدت اذیت می کند .نماینده مالک این کارخانه درباره دلیل روشن نگه نداشتن سیستم فیلتراسیون به صورت دایمی می گوید :«چند ماه قبل بود که سیستم فیلتراسیون ما آتش گرفت و تمام کارخانه و هر چه بود و نبود را به آتش کشید، این سیستم ها ایمنی بالایی ندارد و ما به همین دلیل نمی توانیم به صورت دایم از آن ها استفاده کنیم .» این فرد در حالی این ادعا را مطرح می کند که نمایندگان اداره کل محیط زیست به اجماع اعلام می کنند چنان چه نصب سیستم های استاندارد در دستور کار قرار گیرد هیچ مشکلی پیش نمی آید. زمانی رئیس اداره نظارت و پایش محیط زیست استان درباره این کارگاه تولیدی می گوید:« برای این مرکز در زمینه تهدید علیه بهداشت عمومی پرونده ای را تشکیل داده ایم ،این کارخانه و بعضی از این کارخانجات تا چهار بار بازدید و پرونده ای برای آن ها تشکیل شده است و اعلام کرده ایم تا زمانی که سیستم فیلتراسیون را اصلاح نکرده اند حق فعالیت ندارند اما بی توجهی به دستورات محیط زیستی اولین اصل کاری این افراد است .»
وعده هفته بعد !
دوباره در جاده تاریک به راه می افتیم ، در مسیر تعداد زیادی از کارخانه ها در حال انجام این تخلف اند که به دلیل باز نکردن در ورودی پرونده آن ها برای ارسال به مراجع قضایی تنظیم می شود . حدود ساعت ۲۰ است که وارد یکی دیگر از کارخانه ها می شویم . بنا به اعلام محمد عرفانی این کارگاه تولید ایزوگام نیز از سال ۹۳تا امروز بارها اخطار گرفته ولی هنوز برای اصلاح سیستم هیچ اقدامی انجام نداده است و پس از هر بار مراجعه اعلام می کنند تا هفته بعد اصلاحات را انجام می دهند. عرفانی ضمن اشاره به این گونه تخلفات ادامه دار می گوید:« به نظر می رسد مراجع قضایی باید با این افراد جدی تر برخورد کنند.»
سومین کارخانه دارای آلایندگی هم جزو کارخانجاتی است که از سه سال قبل قرار بوده اصلاحات لازم را انجام دهد ولی هیچ اتفاقی نیفتاده و همچنان آلایندگی وجود دارد.
مالک این کارخانه می گوید :شما بیش از حد سخت می گیرید و اگر سخت گیری ها انجام شود ما سرمایه مان را بر می داریم و می رویم .این مالک کارخانه به رغم مشهود بودن دود در زمانی که خارج واحد بودیم منکر خاموش بودن سیستم فیلتراسیون می شود.
باد، سرطان را به شهر می کشاند
انگار منابع آلاینده در شرق و جنوب شرق مشهد دست به دست هم داده اند تا نفس این شهر و مردمانش را بگیرند .در راه برگشت از کارخانه های تولید ایزوگام در جاده کلات مشهد هستیم که با غبار غلیظ سفید رنگی که تا چند کیلومتر در آسمان این منطقه پراکنده شده ،مواجه می شویم . وقتی از منبع این غبار سوال می کنیم، معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی می گوید: «متاسفانه منابع آلاینده شرق و جنوب شرق مشهد به کارخانجات ایزوگام خلاصه نمی شود. این غبار ،غبار سیلوس است که در هوا پراکنده است و قابلیت تبدیل زمین های زراعی به زمین های لم یزرع تا کیلومترها بعد را دارد.»
وی می افزاید:« در جنوب شرق و شرق مشهد بیشترین آلودگی را داریم که دلیل آن هم وجود نیروگاه ، کارخانه آسفالت ، کارخانه سیمان و کارخانه های ایزوگام است و این بخش جزو آلاینده ترین نقاط شهر مشهد است ، باد این آلودگی را به سمت شهر و ریه های مردم هدایت می کند. آلودگی هایی که در این نقطه ایجاد می شود انواع سرطان ها را به وجود می آورد و مردم بدون هیچ گناهی باید میلیون ها تومان هزینه درمان خودرا بپردازند بدون این که منبع اصلی ابتلا به این بیماری را بدانند وباید با جدیت بیشتری برای حل این مشکل تمهیداتی اندیشیده شود.»
بعضی ها نمی خواهند مشکلات آلایندگی هوا رسانه ای شود
عرفانی خاطر نشان می کند:«بعد از خودرو در مشهد ،نیروگاه ها بیشترین آلایندگی را دارند . در بهار امسال نسبت به بهار سال قبل ۵/۵برابر بیشتر گازوئیل در نیروگاه ها مصرف شده است. جالب است بدانید با توجه به کم شدن تعداد زائر و ترددها در شهر مشهد اگر شما کیفیت شش ماه اول امسال را با سال قبل مقایسه کنید شاید شرایط بدتر شده باشد و دلیل آن افزایش مصرف سوخت گازوئیل غیر استاندارد است .در بعضی از موارد به ما اعلام می کنند که این صحبت ها را مطرح نکنید و نمی خواهند این موضوعات رسانه ای شود .اما این سوال را باید در مواجهه با این افراد مطرح کرد . ما به چه قیمتی این موضوعات را مطرح نکنیم ؟
واحد های متخلف پلمب می شوند
دو روز بعد با فرزاد بهشتی توندری جانشین معاون دادستان در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم و حفظ حقوق عامه دادسرای مرکز استان که بنا به اعلام مدیران ارشد محیط زیست استان اقدامات موثری را مبنی برصدور دستوراتی برای نصب فیلتراسیون در واحدهای تولید ایزوگام به سرانجام رسانده بود به گفت و گو می پردازیم ومشاهدات میدانی را از تخلفات جدید این واحدها اعلام می کنیم.بهشتی ضمن اشاره به تحقیقات اخیر دادستانی در این زمینه می گوید : در سال های اخیر اقداماتی درزمینه رفع آلایندگی این واحدها انجام شده است ولی بنا به گزارش های رسیده گاه واحدهای مزبور سیستم فیلتراسیون را در نبود نظارت دستگاه های متولی خاموش می کنند بنابراین مطالبه جدی دادستانی از محیط زیست نظارت و اعمال ماده ۱۱ قانون حفاظت و به سازی محیط زیست است و در همین راستا سال گذشته تعداد پنج واحد از واحدهای متخلف تولید ایزوگام در زمینه آلایندگی محیط زیست تا زمان حل مشکلات مربوط به آلایندگی شان پلمب شدند.
وی می افزاید :به محض وصول گزارش از سوی محیط زیست دستور اعمال ماده مزبور در خصوص کلیه واحدهای آلاینده متخلف صادر خواهد شد و ۲۷ دستگاه وظیفه مند در اجرای قانون هوای پاک در این زمینه باید سهم خود را ایفا کنند.