امتیازی که تیم مذاکراتی ایران از ۱+۵ گرفت

بر اساس “برنامه اقدام مشترک” (Joint Action Plans) در گام اول، میزان اورانیوم غنی‌شده ۵ درصدی که از تاریخ اجرای توافق، یعنی ۳۰ دی‌ماه تا شش ماه بعد از آن تولید می‌شود، نباید نسبت به ذخایر فعلی که مورد حسابرسی بازرسان آژانس در سفر اخیر به ایران قرار گرفت، بیشتر شود.

هم‌چنین UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد که بعد از اجرای توافق تولید می‌شود باید به پودر اکسید اورانیوم یا UO2 تبدیل شوند، به این ترتیب ذخایر UF6 غنی‌شده ۵ درصدی ایران در مدت زمان اجرای گام اول “برنامه اقدام مشترک” (JAP) افزایش نخواهد یافت.

اما آن‌چه در توافق ژنو مسکوت مانده، امتیازی است که ایران در چارچوب اقدامات هسته‌ای به دست آورده است.

با وجود تاکید ۱+۵ بر افزایش نیافتن ذخایر UF6 غنی‌شده ۵ درصدی ایران در مدت شش ماه، اما این ذخایر طی این مدت حدود ۴۰۰ کیلوگرم افزایش خواهد یافت و ذخایر اورانیوم ایران به مرز ۸ تن خواهد رسید.

بر اساس “برنامه اقدام مشترک(جاپ)”، ایران باید نیمی از ذخایر UF6 غنی‌شده تا ۲۰ درصدش را که حدود ۲۰۰ کیلوگرم است به اکسید اورانیوم برای ساخت صفحه سوخت و نیم دیگر را به UF6 غنی‌شده کم‌تر از ۵ درصد رقیق کند. از این رو،‌ با تبدیل حدود ۱۰۰ کیلو UF6 غنی‌شده تا ۲۰ درصد به ۵ درصد، حدود ۴۰۰ کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد به دست خواهد آمد که به این شکل ذخایر UF6 غنی‌شده ۵ درصدی ایران را از میزان کنونی (آخرین بازرسی و حسابرسی آژانس) به میزان ۴۰۰ کیلوگرم افزایش می‌دهد.

بر اساس آخرین گزارش مدیرکل آژانس درباره فعالیت‌ها و مراکز هسته‌ای ایران که در آبان‌ماه سال جاری منتشر شده است، میزان فعلی ذخایر UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد کشور، بیش از هفت تن (۷۱۵۴.۳ کیلوگرم) است که این میزان قطعا در سه ماه گذشته نیز افزایش یافته است.

پیش از این علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۵ درصد که تاکنون تولید شده، گفته است: ایران حدود ۷ تن اورانیوم غنی‌شده تا ۵ درصد دارد و اگر از این مقدار در طول ۶ ماه بیش‌تر تولید کنیم، اکسید خواهد شد و ذخایر قبلی اکسید نمی‌شود.

رییس سازمان انرژی اتمی هم‌چنین در اظهارنظری پیش از این تایید کرد که “با تبدیل نیمی از ذخایر UF6 غنی شده تا ۲۰ درصد ایران به UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد، ذخایر اورانیوم کشور حدود ۴۰۰ کیلوگرم افزایش خواهد یافت.”

یک مقام مرتبط با مذاکرات هسته‌ای کشورمان نیز در گفت‌وگو با ایسنا تایید کرد که “با تبدیل حدود ۱۰۰ کیلوگرم از UF6 غنی‌شده تا ۲۰ درصد به کمتر از ۵ درصد، حدود ۴۰۰ کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد به دست می‌آید.”

وی هم‌چنین در پاسخ به این پرسش که آیا ایران می‌تواند اورانیوم ۵ درصدی حاصل از رقیق‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی را به همان شکل گاز UF6 نگهداری کند؟ با تایید این مطلب اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین اختلاف‌نظرها میان ایران و ۱+۵ در همین رابطه بود که طرف مقابل اصرار داشت تا اورانیوم ۵ درصدی حاصل از تبدیل اورانیوم ۲۰ درصد، به اکسید تبدیل شود که ما آن را نپذیرفتیم.

وی گفت: در عین حال بر اساس برنامه سازمان انرژی اتمی و به طور طبیعی باید تمامی UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد برای تولید سوخت در یک پروسه مشخص برای تولید سوخت نیروگاه‌های بوشهر و اراک را به اکسید تبدیل کنیم.

بر اساس “برنامه اقدام مشترک” (جاپ) قرار است نیمی از UF6 موجود غنی‌شده ۲۰ درصد به اکسید اورانیوم ۲۰ درصد برای تولید صفحات سوخت که در تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران استفاده می‌شوند، تبدیل شود و نیم دیگر به UF6 غنی‌شده تا ۵ درصد رقیق شود، به طوری که خط برگشت‌پذیر نیز وجود نداشته باشد.

“جاپ” از روز ۳۰ دی ماه (۲۰ ژانویه) از سوی ایران و ۱+۵ با اجرای اقداماتی که هر یک از طرف‌ها متعهد به اجرای آن شده بودند آغاز شد. اولین اقدام ایران در مرحله اول از اجرای توافق این بود که تولید UF6 غنی شده ۲۰ درصد خود را به مدت شش ماه متوقف کرد. هم‌چنین فرایند اکسیدسازی نیمی از ذخایر UF6 در سایت نطنز و رقیق‌سازی نیم دیگر از این ذخایر در اصفهان آغاز شد.

کارخانه پودر دی‌اکسید اورانیوم غنی‌شده (EUPP) کارخانه‌ای برای تبدیل UF6 غنی‌شده تا غنای ۵ درصد U-235 برای تولید پودر UO2 است. بر اساس آخرین گزارش آژانس در آبان‌ماه این تاسیسات هنوز راه‌اندازی نشده است.

علی‌اکبر صالحی پیش از اجرای توافق ژنو اعلام کرده‌ بود که این کارخانه تا راه‌اندازی نهایی یک ماه فاصله دارد.

ایران در ۴ نوامبر ۲۰۱۳ طرح عملیاتی مربوط به کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی‌شده را به اطلاع آژانس رساند. بر اساس گزارش آژانس تست‌های داغ در ۷ دسامبر ۲۰۱۳ آغاز شده و بلافاصله پس از آن فعالیت‌های عملیاتی در این تاسیسات شروع خواهد شد.//منبع ایسنا